کم مصرف

همیشه در طول تاریخ فناوری، میل انسان به مصرف کمتر انرژی ادوات مختلف در عین کارکرد حداکثری بوده است. این موضوع در حوزه لامپ ها نیز همیشه صدق می کرده است. در واقع بعد از لامپ های رشته ای، نوبت به لامپ های کم مصرف رسید که با تولید نور بالا و مصرف انرژی پایین تر، انسان را در این امر یاری نماید. لامپ های کم مصرف یا همان لامپ های فلوئورسنت فشرده که به CFL مشهور هستند، مصرف انرژی پایین و بازدهی بسیار بالایی دارند. البته این مقایسه، بین لامپ های رشته ای و لامپ های کم مصرف صورت می گیرد و درباره تفاوت های لامپ کم مصرف و لامپ ال ای دی در ادامه صحبت می شود. برای خرید لامپ کم مصرف باید شکل طراحی، میزان تولید نور، میزان مصرف انرژی و ... را در نظر گرفت که در ادامه به آنها نیز پرداخته می شود.

لامپ کم مصرف چیست؟

اولین لامپ فلوئورسنت در سال 1890 توسط پیتر کوپر هیویت اختراع شد که در سالن های عکاسی و ... از آن استفاده می شد. این لامپ در سال های بعدی توسط دانشمندان مختلف بهبود پیدا کرد و ارتقا یافت. عملکرد این لامپ بر اساس بخار جیوه است، بدین ترتیب که در دو سمت لوله شیشه ای که داخلش بخار جیوه و گاز آرگون وجود دارد، الکترود قرار گرفته است که با اتصال جریان برق، الکترون ها از میان ترکیب بخار جیوه و آرگون از یک الکترود به الکترود دیگر جریان پیدا می کنند. این جریان در بخورد با بخار جیوه، نور ماورا بنفش تولید می کند تا سطح داخلی از فسفر پوشیده شده آن را تبدیل به نور مرئی نماید. این اساس کار یک لامپ کم مصرف است. پس بسیار مهم است که در خرید لامپ کم مصرف، توجه ویژه ای کنیم چون موارد به کار رفته در ساخت آن، در مواقعی می تواند آسیب زا باشد.

انواع لامپ کم مصرف

برای خرید لامپ کم مصرف باید به این نکته توجه کرد، که به طور کلی دو دسته از این نوع لامپ ها از منظر ساختار وجود دارد. دسته اول لامپ کم مصرف بالاست سرخود است، که مدار الکترونیکی مورد استفاده برای راه اندازی لامپ، درون خودش قرار دارد و در واقع مانند سایر لامپ ها دارای سرپیچ مانند سرپیچ E27 می-باشد. که باعث می شود نصب آن به جای لامپ های رشته ای به سادگی انجام گیرد. طول عمر این نوع لامپ ها بخاطر داشتن بالاست الکترونیکی، بسیار زیاد است و بخاطر افزایش فرکانس برق ورودی، لامپ بدون سو سو زدن روشن می شود. این لامپ ها همانطور که می دانید در شکل های مختلفی تولید شده اند مانند پیچی، حبابی و ... . و نوری هم که تولید می کنند می تواند تا 100 برابر نور یک لامپ رشته ای باشد در حالی که 80 درصد انرژی کمتری نسبت به آن مصرف می کند و البته این را هم باید در نظر گرفت که گرمای بسیار کمتری نیز تولید می کنند، که به خودی خود باعث توجیه خرید لامپ کم مصرف بر لامپ های رشته ای می شود. 
این لامپ های کم مصرف به صورت لامپ کم مصرف 40 وات، لامپ کم مصرف 50 وات و حتی لامپ کم مصرف 200 وات در بازار وجود دارند و قابل تهیه هستند. قیمت لامپ کم مصرف 40 وات حدود 30 هزار تومان و 200 وات حدود 300 هزار تومان می باشد. دسته بعدی لامپها، لامپ کم مصرف بدون بالاست است که با دو نوع کلاهک 2 پین و 4 پین تولید شده و از این لامپ ها در موارد خاصی مانند روشنایی اضطراری، یخچال های خانگی، دستگاه های خود پرداز و ... استفاده می شود.

لامپ کم مصرف برای رشد گیاه

اگر چه گیاهان برای رشد نیاز به نور خورشید دارند اما در مکان هایی که به گیاه امکان رسیدن این نور به طور طبیعی و مستقیم نیست می توان از لامپ کم مصرف به عنوان یک نور مصنوعی برای رشد آن استفاده نمود. برای استفاده از لامپ کم مصرف برای رشد گیاه باید به مساحت محل بر حسب فوت مربع توجه کنیم. هر فوت مربع نیاز به یک لامپ کم مصرف حداقل 60 وات دارد اما در حالت ایده آل استفاده از یک لامپ کم مصرف 100 وات توصیه می شود که این مقدار می تواند در مراحل بعدی رشد گیاه کاهش پیدا کند. اما به طور کلی یک لامپ کم مصرف 60 وات برای رشد گیاه در هر فوت مربع کفایت می کند. این لامپ های کم مصرف را باید نزدیک به گیاهان خود آویزان کنید و برای سنجیدن فاصله درست می توانید پشت دست خود را بر روی پیاز گیاه قرار دهید و اگر بعد از سی ثانیه دست شما گرم شد پس باید فاصله را مقداری دورتر نمایید. البته لامپ های کم مصرف برای رشد گیاه با لامپ های مخصوص این کار متفاوت هستند، به همین خاطر است که لامپ کم مصرف را چون قدرت زیادی ندارد می توانید نزدیک به گیاه قرار دهید. قابل ذکر است که به جای لامپ های CFL از لامپ های فلوئورسنت قدیمی هم می توان برای رشد گیاه استفاده نمود.

مزیت های لامپ کم مصرف

لامپ های تخلیه گازی دو بار در هر سیکل هنگامی که جریان برق به صفر می رسد خاموش می شوند اما چشم انسان قادر به تشخیص آن نیست. لامپ ها با بالاست القایی که تحت برق شهری کار می کنند، در هر سیکل 100 تا 120 بار خاموش می شوند که اگرچه قابل تشخیص با چشم نیست اما باعث خستگی بینایی می شود. اما در این لامپها این موضوع وجود ندارد و اثر استروبوسکوپ نیز ایجاد نمی شود. منظور از اثر استروبوسکوپ، ساکن به نظر رسیدن اجسام دوار در زیر یک نور است. با خرید لامپ کم مصرف، شما نوری یکنواخت و بدون لرزش در اختیار خواهید داشت، که این مهم به خاطر کاکرد مدارهای الکترونیکی در فرکانس بالا صورت می-گیرد.
میزان بهره نوری و شار نوری در لامپ های کم مصرف نسبت به لامپ های رشته ای بالاتر است به طوری که بهره نوری یک لامپ کم مصرف 20 وات، 60 لومن بر وات و شار نوری آن 1200 لومن است، در حالیکه بهره نوری که یک لامپ رشته ای 100 وات، 12 لومن بر وات و شار نوری آن 1200 لومن می باشد. مشخص است که توان مصرفی در یک لامپ کم مصرف با کاهش یک پنجمی رو به رو شده اما تولید نور آن به همان اندازه باقی مانده است. این ویژگی در کنار این است که با خرید لامپ کم مصرف هیچ گرمای اضافی تولید نمی شود! این در حالیست که 95 درصد توان ورودی در یک لامپ رشته ای تبدیل به گرما می شود.
عمر یک لامپ کم مصرف نیز 8 برابر لامپ های رشته ای است که خرید لامپ کم مصرف را مقرون به صرفه تر می نماید. همچنین با تولید در رنگ های مختلف، شما می توانید با توجه به مکان و طرحی در ذهن دارید، اقدام به خرید آفتابی، مهتابی و ... نمایید. 

معایب لامپ کم مصرف

در خرید لامپ کم مصرف باید توجه داشت که به دلیل وجود جیوه در داخل این لامپ ها، در صورت آسیب رسیدن به آنها و شکستن، می تواند خطراتی را در پی داشته باشد. پس باید بعد از شکستن لامپ، بقایای آن را فورا از محل خارج کرد و از تهویه مناسب استفاده نمود. همچنین به دلیل وجود اشعه فرابنفش، کسانی که از بیماری های پوستی رنج می برند باید قبل از استفاده از این نوع لامپ ها با پزشک خود مشورت نمایند.

تفاوت لامپ کم مصرف و لامپ ال ای دی

تفاوت اول این دو نوع لامپ در ساختار کارکردی آنهاست که لامپ کم مصرف بر اساس بخار جیوه عمل میکند اما لامپ LED توسط یک میکروچیپ و یک نیمه هادی تولید نور می نماید. لامپ LED و لامپ کم مصرف به ترتیب 5 و 4 برابر یک لامپ رشته ای بازدهی دارند. طیف نور در لامپ LED نسبت به لامپ کم مصرف بیشتر است اما لامپ های کم مصرف معمولا دو طیف نور دارند. هر دوی این لامپ ها در تولید شار نوری تقریبا برابری میکنند بدین ترتیب که یک لامپ LED با توان مصرفی 20 وات و یک لامپ کم مصرف با توان مصرفی 25 وات می توانند 1600 لومن نور تولید نمایند که البته میزان تولید گرما در هر دو نوع لامپ نسبت به لامپ رشته ای بسیار کمتر است. میزان عمر لامپ LED در حالت ایده آل از نظر کیفیت برق شهری از یک لامپ کم مصرف بیشتر خواهد بود و همچنین با محیط زیست سازگاری بیشتری دارد.

برندهای لامپ کم مصرف

برای خرید لامپ کم مصرف، از بین برندهایی که در ایران انواع این لامپها را تولید می کنند میتوان به لامپ کم مصرف بروکس، لامپ کم مصرف افراتاب، تولیدات برند نور، پارس نوین، لامپ های کم مصرف برند دلتا، پارس خزر و .... اشاره نمود و قیمت آن ها نیز به عنوان مثال از 11 هزار تومان برای یک لامپ 9 وات 52 لومن شروع شده و تا حدود سیصد هزار تومان برای یک لامپ 200 وات 9500 لومن می تواند متغیر باشد.

خرید لامپ کم مصرف

برای خرید لامپ کم مصرف باید در ابتدا به توان مورد نیازی از یک لامپ انتظار دارید توجه کنید و خب مشخصا با توجه به این توان مصرفی، مقدار لومن مشخصی نیز با توجه به مکانی که قصد خرید لامپ کم مصرف برای آن را دارید، مشخص خواهد شد. سپس بعد از تعیین توان و لومن مدنظرتان باید شکل ظاهری و همچنین طیف نوری آن که می تواند گرم یا سرد باشد را انتخاب کنید، معمولا برای اتاق خواب ها از طیف نوری گرم و برای پذیرایی از ترکیب طیف ها در لوستر استفاده می نمایند. در نهایت با توجه به برند لامپ و معتبر بودن و گارانتی داشتن لامپ، می توانید اقدام به خرید لامپ کم مصرف نمایید.